Botulisme bij een hond

De zomer is weer in het land en de temperaturen stijgen gestaag. Binnen is het mogelijk niet te harden, zeker niet voor een hond met een dikke vacht. Honden kunnen het niet uitzweten, dus warmte is echt een ongemak. De verleiding is dan bijzonder groot om je hond een bezoekje aan een plas of meer te gunnen, zodat hij even lekker kan spetteren en afkoelen. Koelen met water is natuurlijk best een goed idee, maar vooral bij deze temperaturen schuilt er gevaar in natuurwater: botulisme. Net als mensen kunnen honden hier erg ziek van worden.

Wat is botulisme?

De ziekte botulisme wordt veroorzaakt door de giftige stof die geproduceerd wordt door de bacterie Clostridum botulinum. Botulisme werd ontdekt toen in 1793 een groot aantal mensen in Duitsland na het consumeren van bloedworst verlammingsverschijnselen kregen. Hieraan heeft de bacterie de naam ‘botulus’ te danken, want dit betekent ‘bloedworst’. De bacterie groeit op plekken waar er veel eiwit is en weinig zuurstof. Ze zitten bijvoorbeeld in de darmen van watervogels (zoals eenden) en vissen. Daar kunnen ze weinig kwaad, totdat de temperaturen stijgen en het dier als gevolg daarvan sterft. Dan vermenigvuldigt de bacterie zich exponentieel en komt in het water terecht. Vooral in ondiep, stilstaand water van boven de 20 graden Celsius is het een gevaar voor mensen, maar in grotere mate voor dieren als honden, katten, runderen, paarden en nertsen. De bacterie produceert sporen, waardoor hij in staat is om lang te overleven in minder geschikte omstandigheden.

Hoe treedt de besmetting op bij de hond?

Honden kunnen de giftige stof van de bacterie opnemen wanneer ze zwemmen in besmet water en hier water van binnenkrijgen. Het eten van besmette kadavers van gestorven dieren is ook een manier waarop de hond besmet kan raken.

Wat zijn de symptomen van botulisme?

Het duurt drie tot zeven dagen na het binnenkrijgen van de giftige stof voordat er symptomen ontstaan. De symptomen van botulisme zijn spierzwakte en verlamming, stijfheid, braken, diarree en niet meer willen eten of drinken. De ademhalingsspieren van de hond kunnen verlamd raken, met de dood als gevolg. De verlamming ontstaat omdat de toxine het contact tussen zenuwen en spieren blokkeert. Hoewel de besmetting in het maagdarmkanaal zit, kan het dus ook dat verlammingen elders in het lichaam ontstaan.

Hoe wordt de diagnose botulisme gesteld?

De diagnose botulisme kan gesteld worden door het onderzoeken van ontlasting, bloed of braaksel van de hond. Uiteraard zijn groeiende verlammingsverschijnselen ook een aanknopingspunt. Aanvullende informatie die je als eigenaar kunt geven over mogelijke besmetting kan helpen met het stellen van de diagnose.

Is botulisme te behandelen?

Helaas is er geen behandeling voor botulisme. Er bestaat geen tegengif. De dierenarts kan wel proberen het gif te verminderen door de hond te laten braken, de maag te spoelen, hem Norit te geven en te laxeren. Al wat er verder gedaan kan worden is het ondersteunen van de besmette hond door te zorgen dat deze voldoende voedsel en vocht binnen blijft krijgen. Dit kan door middel van een infuus of sondevoeding. Het is niet onmogelijk dat een hond geneest van botulisme. Dit moet dan doorgaans binnen drie weken gebeuren. Maar het komt vaak voor dat wanner de ziekte vordert, dit leidt tot het overlijden van het dier.

Hoe voorkom je botulisme?

Hoe aantrekkelijk het ook lijkt om je hond verkoeling te bieden door natuurwater op te zoeken, moet je in de zomer ondiep, stilstaand water vermijden. Let ook goed op kadavers van watervogels en vissen. Zorg dat uw hond hierbij uit de buurt blijft. Geef het ook door aan de gemeente wanneer je kadavers ziet, zodat deze opgeruimd kunnen worden om verdere risico’s te verminderen.

Is een dierenverzekering handig?

Wanneer je de dierenarts inschakelt als je hond symptomen van botulisme heeft, kan de dierenarts een onderzoek doen naar de aanwezigheid van het gif. Daarnaast kan hij de hond laten braken en zijn maag spoelen. Verder is het ook mogelijk dat er sondevoeding toegediend wordt. Deze handelingen kunnen voor een flinke dierenartsrekening zorgen. Om daar niet mee geconfronteerd te hoeven worden, is het handig als je een dierenverzekering hebt. Zo spreid je in feit de kosten door middel van een maandelijkse premie, en kun je dierenartsrekeningen (ten dele) declareren bij de verzekeraar.